Przebłyszczenie

Termin „przebłyszczenie” powstał wśród wędkarskiej braci już dość dawno temu. Pierwotnie oznaczał brak reakcji ryb drapieżnych na błystki (stąd prawdopodobnie nazwa „przebłyszczenie”). Wiązano to z instynktem samozachowawczym ryb. Osobnik, który już raz boleśnie został potraktowany przez błystkę, zapamiętywał ją jako zagrożenie i unikał kolejnych kontaktów w przyszłości podobnymi przedmiotami (czyt: „błystkami”). Czasem drapieżnik z „blaszaną traumą” traktował przynęty bardzo ostrożnie, często ich nie atakując, a jedynie płynąc na nimi, przyglądając się. Początkowo z przebłyszczeniem radzono sobie w prosty sposób. Zamiast klasycznych blach używano woblerów albo innych własnoręcznie wykonanych przynęt, które nie były produkowane seryjnie. Jeżeli ktoś miał dostęp do gum – korzystał z nich. Zaznaczam, że mowa o czasach, gdzie w sklepach można było dostać tylko wahadłówki polspingu, a meppsy, rapale, czy wobki ABU były tylko w pewexach za grubą walutę. Kupowanie wówczas za grosze gum – tak jak dziś, nie wchodziło w rachubę. Trzeba było mieć za granicą krewnych, najlepiej w USA. Za to woblera mógł wystrugać każdy i jeśli udało się skonstruować model, odpowiadający rybom, to następowała (na jakiś czas) pełnia szczęścia – znów można było regularnie łowić ryby w „przebłyszczonej” wodzie.

Dzisiaj mianem „przebłyszczenia” określa się brak reakcji na jakiekolwiek sztuczne przynęty, a przynajmniej te, które są bardzo popularne. Mowa oczywiście nie tylko o wahadłach i wirówkach, ale też o klasycznych ripperach, twisterach, czy kopytach – czyli przynętach, które są używane przez praktycznie każdego spinningistę. Zjawisko „przebłyszczenia” dotyczy głównie miejsc, gdzie jest spora presja wędkarska. Ale nie zawsze i niekoniecznie. Często nadzwyczajna ostrożność w stosunku do sztucznych przynęt dotyczy pojedynczych ryb – najczęściej już nie młodych. Takich, które w swoim życiu niejeden raz uniknęły kary śmierci z rąk wędkarza. Potargały zestaw, odgryzły przynętę, wytrzepały z pyska hak, albo po prostu zostały wypuszczone przez łowiącego. Jeden gatunek ryby nierówny jest sprytem drugiemu. Dlatego „przebłyszczenie” nadal pozostaje zagadką nie do końca udowodnioną w stu procentach. Dla niektórych jest oczywistym faktem, dla innych mydleniem oczu przez producentów, chcących na siłę sprzedawać wędkarzom kolejne wzory świeżo wypuszczonych na rynek nowości. Zatem moim zdaniem do problematyki przebłyszczenia nie można podchodzić w sposób jednoznaczny. Moim zdaniem nie można w jednym szeregu postawić pstrąga czy bolenia razem ze szczupakiem, który jak wiadomo ostrożnością nie grzeszy. Właśnie na „zębatego” chciałem zwrócić szczególną uwagę w swoich rozważaniach. Sporo rekordowych osobników tego gatunku łowiona jest od dziesięcioleci na błystki wahadłowe. I to nie na żadne unikaty wychodzące z pracowni doskonałych rzemieślników, ale na najzwyklejsze klasyki polspingu. Znam kilku wędkarzy starszej daty, którzy myślą następującymi schematami: „Na szczupaka najlepsza blacha.” – gdy polują na ten gatunek, to używają wyłącznie wahadłówek. Na dodatek nie urozmaicają ich pracy w żaden sposób samodzielnie. Po prostu rzut i zwijanie. O dziwo – mają wyniki! Natomiast złowienie bolenia to już dla nich problem nie do przeskoczenia. W moim mieście żyje jeden z autorytetów – rzemieślników od wytwarzania wahadłówek. Człowiek doświadczony i doskonały wędkarz. Kilka razy miałem z nim okazję porozmawiać, a że jest on dosyć otwarty na przekazywanie swych doświadczeń, to chcąc skorzystać z jego wiedzy, zapytałem go o te jego wahadłówki. Dlaczego jeden model jest bardziej łowny, a inny mniej? Pytałem jakie szczegóły przynęty odpowiadają za „łowność”. Odpowiedział mi, że najważniejszy jest kształt blachy i jej wykrępowanie. Dobrze zaprojektowana i wykonana blaszka, porusza się w wodzie w taki sposób, że wytwarza fale hydroakustyczną niemal identyczną jak żywa rybka. Na drugim miejscu postawił kolor przynęty. Szczegóły typu faktura łuski i inne ciapki – pozostawił na miejscu ostatnim. Zaznaczam, że w naszej rozmowie chodziło jedynie o połów szczupaka. Dlatego jego odpowiedź wydała mi się logiczna. Szczupak w pierwszej kolejności odbiera sygnał linią boczną, zatem sygnały hydroakustyczne mogły w pierwszym etapie skłonić go do ataku. Gdy nie zdążył powstrzymać odruchu (kto nie widział „hamującego” szczupaka przed samą przynętą, ręka w górę!) i zaatakował blachę w pełnym przekonaniu, że to np. płotka. Po celnym ataku, było już dla niego za późno i zostawał zacięty. A teraz druga sytuacja z życia wzięta. Biorąc pod uwagę to, co się dzieje obecnie na rynku sprzętu wędkarskiego – dość komiczna i nieco potwierdzająca teorię skuteczności niektórych modeli wahadłówek. Od jakiegoś czasu media przekonują o skuteczności jerków na szczupaki – zwłaszcza do połowu ich okazowych egzemplarzy. Reklamy wielkich szczupaków z jerkami w pyskach zapełniały i nadal zapełniają niemal każdą powierzchnię reklamową w gazetach branżowych. To samo na portalach wędkarskich. Tutaj co prawda zdjęć jakby mniej, a większość szczupaków – „metrówek” – bohaterów owych zdjęć, pochodziła z łowisk znajdujących się po drugiej stronie Bałtyku. Szwecja zawsze darzyła spinningistę tymi rybami. Szwedzkie zębacze nie znały jednak polskich najstarszych broni „szczupakowych”, czyli „Gnoma”, „Algi”, „Kalewy” i „Morsa”. A oto moja krótka opowieść. Pewnego dnia zadzwonił do mnie „kolega po kiju” i zaproponował wyjazd do Szwecji na dziesięć dni. Niestety – obowiązki nie pozwoliły, ale ów kolega zebrał grupę kilku znajomych i pojechali. Ekipa liczyła cztery osoby. Każdy zaopatrzony w zestaw kijów, ogrom „szczupakowych” przynęt – w tym jerków i innych. Wśród chłopaków jedno miejsce zajął pan Jurek – wujek jednego z nich – będący już od jakiegoś czasu na emeryturze. Jak na emeryta przystało – nie miał pieniędzy na drogie zabawki. Wziął raptem dwa kije z leciwymi kołowrotkami. Ale skoro wyprawa pochłonęła trochę oszczędności, to postanowił dołożyć około 200 zł na same wahadłówki, których wziął całą skrzynkę – wyjazd miał być udany, „jak szaleć, to szaleć”. Pan Jurek, chociaż na naszych łowiskach nigdy nie wykazywał się kunsztem łowieckim odbiegającym od przeciętnej, w Szwecji swą skutecznością wręcz zdruzgotał pozostałych kolegów. Wszyscy już drugiego dnia zaczęli rozglądać się po sklepach za „blachami” i pożyczać je od pana Jurka. Polspingowskie produkty przez całą wyprawę okazywały się znacznie skuteczniejsze, od jekrów, które kosztowały nawet dziesięciokrotnie więcej od nich. Przypadek? A może właśnie to, że Szwedzkie szczupaki ich nie znały? A może nadmiar jerków w wodzie im się opatrzył i wolały „blachę”? Tak czy owak powyższa sytuacja dostarczyła więcej pytań niż odpowiedzi w kwestii zagadnienia jakim jest „przebłyszczenie”. Inaczej rzecz ma się z rybą jaką jest boleń. Niekiedy zdarzało mi się zaobserwować, że ryba ta ogląda dokładnie podawaną przynętę, a po kilku rzutach przestaje na nią całkowicie reagować. Woblerów boleniowych, z których korzystałem w swoim życiu było całe mnóstwo. Wiele rękodzieł wykonanych przez „mistrzów – wędkarzy – boleniarzy”. Swego czasu cierpiałem na „boleniozę” i niemal każdą wyprawę poświęcałem tej rybie, dlatego złowiłem ich stosunkowo sporo na owe „boleniowe killery”. A teraz najśmieszniejsze – mój największy złowiony w życiu boleń został złowiony na srebrną wahadłówkę „Gnom 2”, którą założyłem tylko w celu rozprostowania żyłki. W ostatnich latach moją miłością wędkarską zostały sandacze i sumy. Zatem chciałem się podzielić doświadczeniami związanymi z ich połowem. Mówi się, że sum jest niemal ślepy, że praktycznie nie korzysta ze zmysłu wzroku podczas polowania, a polega jedynie na węchu, smaku i linii bocznej. Wydawać by się mogło, że tylko wonne przynęty będą dla niego najlepsze, ale ja nie stosuję żadnych atraktorów. Udało mi się wypracować trzy skuteczne typy przynęt na moim łowisku, z czego jedna jest przynętą gumową, a w zasadzie jedną odmianą kolorystyczną gumki. Gdzie więc „ślepota suma”? Łowienie sandaczy mających 60 cm długości przestało być dla mnie wyzwaniem. Wiem że okazy tej ryby żyją w moich stronach w naprawdę sporej ilości. Zatem co roku czerwiec oraz okres od listopada do końca grudnia rezerwuję wyłącznie w poszukiwaniu wielkich egzemplarzy mętnookich. I tutaj pojawia się… „przegumienie”? Używając klasycznego kopyta złowić sandacza jest bardzo łatwo, ale są to ryby… no właśnie, ryby około 60 cm i rzadko kiedy większe. Dlatego swój arsenał przynęt sandaczowych zamieniłem z klasycznych przynęt „kopytopodobnych” o rozmiarach 5-9 cm, na wabiki od 15 do 25 cm. Zamiast klasycznej perły z czarnym grzbietem używam brązów, czerni oraz fluo. Okazało się w tym przypadku, że „duży może więcej”. Rzeczywiście większe przynęty okazują się bardziej selektywne i bierze na nie więcej większych ryb. Moje sandaczowe przynęty to głównie jigi. Albo naturalistyczne, rybkokształtne z trójwymiarowymi oczami, wtopionym obciążeniem i folią holograficzną, albo dziwolągi z USA, które wg. producentów mają służyć do metody „drop shot” (ja nimi zwyczajnie jiguje, w klasycznym zbrojeniu z główką i pojedynczym hakiem). Zdarza mi się samemu wykonać koguta, chociaż dla wielu byłby to kogut – mutant (ze względu na swoje rozmiary). Dzięki takim rozwiązaniom liczba łowionych przeze mnie sandaczy mających więcej niż 70 cm znacznie wzrosła. Od pewnego czasu staram się wybierać złoty środek. Dzięki temu można nauczyć się innego, wędkarskiego sposobu myślenia. Eksperymentowanie z przynętami i poznawanie rybich zwyczajów jest świetną zabawą samą w sobie. Dzięki temu nauczyłem się wykonywać samodzielnie niektóre typy przynęt, dostosowując je specjalnie „pod łowisko” w którym łowię. Teraz sam mogę sprawić, że przynęta dotrze na porządaną przeze mnie głębokość w odpowiednim tempie, przy konkretnym uciągu wody i wabić będzie ryby swym unikatowym kolorem, czy pracą.

Dlatego właśnie wybrałem i zawsze będę obierał własną drogę. Drogę samodzielnego testowania i selekcji przynęt, opartą o kilka logicznych zasad, których nauczyło mnie wędkarstwo. Zawsze staram się łowić inaczej niż inni. Tam gdzie widzę pozakładane białe i żółte gumy, ja założę czarną wirówkę, Zamiast srebrnego woblerka, zapnę na agrafkę złote wahadło. Ryby w każdym łowisku zachowują się nieco inaczej. Chcąc łowić je skutecznie należy zawsze być o „krok przed” innymi wędkarzami. Takie podejście zapewni nam łowienie ryb nietuzinkowych i ponadprzeciętnych. Chociaż znalezienie skutecznych sposobów na dane łowisko, to nieco żmudny temat, ale zapewniam, że czasem się warto pomęczyć, niż iść po raz kolejny na łatwiznę i utonąć w morzu przeciętności. Bo owa wędkarska przeciętność to w moim rozumieniu właśnie „przebłyszczenie” – czyli zjawisko powodujące, że „ryby nie biorą”