Jak łowić ryby drapieżne

Głowacica (Hucho hucho)

Ryba - legenda. Łowców głowacic jest w Polsce sporo, za to tych, którym się udało złowić "głowatkę" tylko nieliczna garstka. Jednak ryba ta wywołuje tak wielkie emocje, że wciąż przybywa fanów jej połowu. W Polsce głowacica występuje w: Popradzie, Dunajcu, Sanie, Rabie, Skawie, Sole, Nysie Kłodzkiej, Bobrze, Gwdzie i w czorsztyńskim zbiorniku zaporowym. Liczba dorosłych głowacic żyjących w naszych wodach jest naprawdę niewielka. Szacuje się, że jest jej nie więcej niż 2-3 tys. pocieszający jest fakt, ze łowcy głowacic szanują tą rybę i często wypuszczają złowione osobniki (chociaż niestety nie wszyscy). Głowatka potrzebuje wód dobrze natlenionych i zimnych. Można ją spotkać przede wszystkim w miejscach o silnym nurcie i kamienistym dnie. Głowatki to typowe samotniki. W rzece zajmuje dogodne stanowisko, którego bronią przed konkurencją. Jednak zdarza się w że w jednej miejscówce znajduje się kilka dorosłych osobników, niewchodzących sobie w drogę. Lubią przebywać w głębszych partiach wód o silnym nurcie. Za doskonałe łowiska uważa się miejsca, gdzie woda graniczy ze stromymi skalnymi skarpami. Doskonałymi miejscami są też jamy poniżej naturalnych wodospadów oraz wszelkich progów. Często pojawia się w miejscach gdzie nurt graniczy ze spokojną wodą (np. przy "główkach"). Spotkać głowacicę można także przy dopływach mniejszych rzek oraz w pobliżu naturalnych przeszkód znajdujacych się w wodzie. Ponadto głowatkę charakteryzuje zbliżanie sie do brzegów gdy stan wody w rzece jest wysoki (np. po burzach i obfitych opadach). Najczęściej żeruje rano i wieczorem, gdzie można ją spotkać na płytszej wodzie gdzie poszukuje swych ofiar. Kilku łowców głowacic, z którymi miałem okazję rozmawiać, twierdzą, że najlepsza jest noc. Mimo tych wszystkich cech głowacica posiada wysoką tolerancję na zanieszczyszczenia znajdujące się w wodzie. Głowacice to potężne i silne ryby z rodziny łososiowatych. Osiągają wagę 60kg i dlugość nawet do 1,8 metra. Biorąc pod uwagę warunki w jakich najczęściej bytuje (rzeki o sporym uciągu) - wiadomo co to oznacza dla wędkarza. Stąd zapewne tylu fanów tej ryby. Głowatka ma ponadto pysk uzbrojony w szereg zębów, co dodaje jej drapieżnego wyglądu. Najciekawsza anegdota jaką słyszałem o głowacicy opowiadała jak w latach 80-tych jeden góral podcholował po kilkugodzinnej walce potężną głowacicę do brzegu na mega topornym sprzęcie z żyłką 0,7mm. Gdy zobaczył jej głowę, to ze strachu/szoku wypuścił wedkę z ręki. Głowatka zebrała się na ostatni zryw i odpłynęła porywając ze sobą cały zestaw. W Krakowie istnieje klub "Głowatka" skupiający łowców tej ryby. Kilku członków tego klubu to wędkarze znani w wędkarskim swiatku w całej Polsce. Gdy zapytałem prezesa klubu, sympatycznego pana Zdzisława "Duszkę" Adamczyka o poradę w połowie głowacicy rzucił mi tylko jedno zdanie: "Głowacicę można złowić przez przypadek, albo trzeba ją wypracować." I w tym jednym zdaniu zamyka się cała - szerokopojęta filozofia połowu tej pięknej ryby. Głowatki są łowione albo przez przypadek - przez żółtodziobów, albo przez wytrawnych łowców, którzy tropią je i podchodzą tygodniami, miesiącami, latami. Jako że ja nie należę do ludzi polegających na przypadku postawiłbym zatem na "wypracowanie" głowy. Sam na te ryby raczej nie jeżdżę (zaledwie dwa wypady w życiu - bez sukcesu), ale zaplecze teoretyczne z książek, czasopsm, sieci i przede wszystkim od ludzi łowiących głowacicę, którzy zechcieli się ze mną podzielić swoimi tajemnicami posiadam. Tą właśnie wiedzą chciałem się podzielić w tym artykule.

Czym żywi się głowacica i jak żeruje

Głównym pokarmem głowacicy są ryby, przede wszystkikm: płoć, jaź, jelec, kiełb, kleń, brzana, pstrąg. Głowatka lubi też zjeść owada. Co jest często przyczyną zawału muszkarzy, którzy na jej terytorium ścigają pstrągi i lipienie. Ileż zestawów muchowych targają głowacice na dunajcu czy sanie w ciągu roku, trudno zliczyć. Lubi też zjeść żabę, jaszczurkę, mysz, czy nawet ptaka.Jest w stanie połknąc ofiarę, której wiekość stanowi 35% jej długości.

Przynęty

Przede wszystkim spore. Przez lata za najlepszą przynętę głowacicową uchodziła spora wahadłówka - tzw. "klamka" miała ona swoje zalety (mozliwość dalekiego posłania przynęty na grubej lince, jak i głebokiego jej poprowadzenia), ale też wady szybko się "opatrzyła" rybom, nie w każdych warunkach się sprawdzała. Oczywiście głowatki były też poławiane na inne, spore wahadłówki. Były to głównie rękodzieła wędkarzy polujących na tą rybę.

Dziś za najlepszą przynętę glowacicową uważa się woblery. Przede wszystkim te dużych i bardzo dużych rozmiarów. Za optimum uważa się wobki o długości od 17 do 35 cm. Na Dunajcu najczęściej spotyka się wędkarzy łowiących woblerami wykonanymi przez rękodzielników. Są one specjalnie dostosowane nie tylko do upodobań ryby, ale także do warunków jakie stawia przed nimi łowisko głowacicowe. Przede wszystkim stery. Nie są one z tworzyw sztucznych - jak w seryjnych produkcjach, ale z mosiądzu, lub aluminium, co ma uniemożliwić połamanie steru o kamienie znajdujące się na dnie. Woblery są malowane bardzo dokładnie w barwy ofiar pożeranych przez tę rybę. Zatem przypominają swoim wyglądem do złudzenia brzanki, klenie, wielkie ukleje, brzany i pstrągi. Jeden z najbardziej znanych głowacicowych łowców - pan Franciszek Paluch wykonuje woblery sam i ich korpusy okleja specjalnie spreparowaną skórą ryb, które pochodzą z łowiska w którym poluje na głowatkę. Głowa jest wzrokowcem, naturalnie wygladająca przynęta jest czasem jednym z czynników, dzieki któremu można ją sprowokować do brania. Większe woblery chwytane są najczęściej "wpół" - stąd też umiejscowienie kotwic. Kotwica brzuszna znajduje się najczęściej w połowie długości woblera, często druga dodana jest na grzbiecie. Woblerów warto jest posiadać nawet kilkadziesiąt w swoim arsenale. Jeśli chodzi o kupowanie dobrych produktów, to taki zapas przynęt może kosztować prawdziwy majątek. Lepiej więc spróbować samemu wykonać kilkanaście sztuk. Dobre woblery doświadczonych wędkarzy kosztują czasem nawet i 200zł. za sztukę. Po co mieć ich tak dużo? Każdy wobler pracuje nieco inaczej, na innych głębokościach, inaczej spisuje się w nurcie o różnym uciągu. Jedne sprawdzają się na wypłyceniach, inne na głębiach. A przecież nigdy nie wiemy na jakie warunki trafimy na łowisku. Technik prowadzenia woblera jest całe mnóstwo. Z badań naukowców wynikało, że głowacice najchętniej atakowały ryby, walczące z nurtem. Porwane przez prąd rzeki, a chcące płynąć pod prąd. Takiej rybce udaje się podpłynąć czasem kilka metrów, po czym, gdy braknie jej sił, zostaje zniesiona i znów próbuje atakować nurt. W ten sposób łowi wiele osób. Po zarzuceniu woblera ściągają go do siebie czasem nawet przez 15 minut. Podciągnięcie, spławienie, przytrzymanie w nurcie - tak poprowadzony woblerek imituje idealnie sposób poruszania się typowej głowacicowej ofiary. Spławić wobka można na naprawdę sporą odległość. Inna szkoła prowadzenia woblera mówi, by rzucać w poprzek nurtu, lub lekko pod prąd. Wobler powinien być ściągany umiarkowanym tempem i nieregularnie. Najlepiej wpół wody, co najwyżej lekko muskając sterem dno od czasu do czasu. Metoda ta wyklucza całkowicie "oranie dna" - zatem przynęta powinna być odpowiednio dobrana do głębokości i uciągu. Znane są także przypadki złowienia głowacicy na płytkiej wodzie woblerem puszczonym po powierzchni. Czasem głowatka potrafi uderzyć w wobler ściągany bardzo szybko. Ale to raczej rzadkie przypadki.

Gumki - w sklepach nie brakuje sporej wielkości ripperów. Można dobrać odpowiednio ubarwiony model i próbować. Zbroić je możemy nie tylko tradycyjną główką jigową, ale także systemikiem opartym na drucianym stelażu z dwiema kotwiczkami. Pamietajmy żeby stelaż był odpowiednio mocny. Po ataku głowy z samej gumy niewiele zostanie, potrafi wybebeszyć stelaż nawet z lipowego woblera. Z moich informacji wynika, że ciekawe efekty daje łowienie na wormy. Świetnie imitują one mingi. Doskonałe wyjścia ryb zdarzają się także do sztucznych żab i gumowych imitacji jaszczurek.

Obrotówki. Oczywiście tylko te największe i najcięższe. Korpus obowiązkowo przeciążony. Skrzydełko raczej podłużne, dobrze pracujące w silnym nurcie. Powierzchnia skrzydełka zmatowiona papierem ściernym. Kolory od matowego srebra i brązu aż do matowej czerni.

Sprzęt

No cóż. Wędka powinna być "pałowata" - innej rady nie ma skoro chcemy zaciąć rybę o tak twardym pysku. Długości jakich używają rasowi łowcy wahają się od 270 cm do ponad 3m. Ciężar wyrzutu, którego max oscyluje w granicach 80, 100 lub nawet 120 g.

Kołowrotek - najlepiej spory, który dobrze wyważy długie i ciężkie wędzisko. Klasa 6000 nie jest przesadą. Szpula powinna mieścić przynajmniej 150m żyłki o przekroju 0,35mm. Hamulec musi pracować bezwględnie idealnie. Holując tak waleczną i silną rybę jak głowacica na sztywnym kiju jest to niezbędne.

Linka. Za minimum przyjmuje się 0,35 w monofilu. Chcociaż niektórzy łowcy używają nawet 0,50mm i twierdzą że przy rekordowych okazach nawet to może nie wystarczyć. Plecionka jest rzadziej stosowana, ale także spotykana na głowatkowych łowiskach. Jej wytrzymałość powinna oscylować pomiędzy 40-50LB. Dobre są plecionki bezbarwne.

Zestaw castingowy. Wg. kilku członków klubu "Głowatka" to właśnie casting jest ideałem na tą rybę. Co z tego, skoro chyba nikt z nich tego nie stosuje? ;-)

Wędzisko powinno mieć nawet do 2,4 cm dł. I wyrzut przynajmniej do 3 oz. Multik - chyba metalowa betoniara wystarczy. Ważne żeby szpula mieściła z 200m odpowiednio mocnej plecionki.

Krętliki i agrafki. Koniecznie o sporej wytrzymałości. Najlepiej morskie.

Haki i kotwice - przypadków zmiażdżenia kotwicy przez głowacicę były setki. Warto więc zainwestować w porządne kotwice dobrych producentów, to samo tyczy się kółek łącznikowych, do których zostaną przymocowane. Pamiętaj, że Twój zestaw jest tak silny jak jego najsłabsze ogniwo.

Głowacica czasem nie żeruje wogóle w ciągu całej doby. Bywa, że zje jedną większą rybę, a na kolejny posiłek udaje się dwa dni później. W międzyczasie ma gdzieś wszystko co się jej podrzuci pod sam nos. To tylko kolejny z problemów uniemożliwiajacych złowienie królowej naszych wód.

Głowacica po zacięciu staje się istną torpedą. Stosuje systemy "rakieta woda - powietrze", których nie powstydziłby się pentagon. Odjazdy są dlugie i gwałtowne. Walka z nią to zupełnie inna bajka niż walka z innymi rybami. Co więcej, jest wytrzymała. Walczy do końca, na śmierć i życie. Holując głowatkę dobrze jest mieć wodery, albo spodniobuty - najlepiej "piankowe", gdyż czasem głowa może swojego łowcę zabrać na dłuższy "spacer" po łowisku. Głowatkę należy zacinać dwa, lub nawet trzy razy - bardzo mocno. Tylko taki zabieg pozwoli mieć pewność, ze kotwica/hak przebiła twardy pysk ryby i będzie trzymać wystarczająco pewnie. Holowanie jej to sprawdzian umiejętności i opanowania każdego wędkarza. Sprowokować głowacicę do ataku na przynęte jest trudno, wyciągnąć ją z wody również niełatwo. Problemem jest także lądowanie. Najlepiej robić to rękami na płytkiej wodzie i dopiero wynieść ją na brzeg.

Boleń niestandardowo w środku lata

Jak Polska długa i szeroka panuje wśród spinningistów moda na bolenia. Na aukcjach internetowych przynęty „boleniowe” osiągają bardzo wysokie ceny. Rękodzielnicy i producenci prześcigają się w pomysłach stworzenia przynęty super łownej, której żadna rapa się nie oprze.

Na co łowią najczęściej

- woblery – przynęty wg. ekspertów nr. 1 na bolenia. Z reguły imitują uklejkę – znajdującą się w podstawowym menu srebrnego drapieżcy. Większość wobków do połowu rapy charakteryzuje się drobną, migotliwą pracą. Stery są ustawione niemal prostopadle do osi przynęty. Mogą być tonące, albo pływające. Podstawą jest by były stosunkowo ciężkie i w miarę daleko latały, oraz by nie wykładały się przy bardzo szybkim prowadzeniu nawet w szybkim nurcie.

- wahadłówki. Przede wszystkim podłużne, srebrne (najlepiej zmatowione srebro) o dł. 3 do 10 cm.

- cykady – również srebrne.

- obrotówki – srebrna paletka to podstawa!

- gumy. Przede wszystkim rippery, kopyta i banjo. Jasne (białe, perłowe) z czarnym, lub niebieskim grzbietem.

- kogutki – nie sandaczowe, ale zwykłe, „ukręcone” na zwykłej jigowej główce z nawet gołębich, jasnych piór.

Chociaż sposobów połowu Bolka jest w sieci i literaturze tyle co ich autorów, to ja mam swój sposób. Najprostszy z możliwych.

Przede wszystkim szukam bolenia tylko w ostrym nurcie, tam gdzie widzę jego ataki. W środku upalnego dnia w lecie. Skoro je widzę, to wiem, że tam są. I nie muszę się głowić nad tym co robią pod wodą i gdzie się ich można spodziewać.

Podstawową zasadą jest oczywiście maskowanie, chociaż im nurt szybszy, tym Bolek jest mniej ostrożny. Ale nie zawadzi stanąć za drzewem, czy krzakiem. Koszulka „moro” wręcz wskazana i bojówki oczywiście.

Sprzęt

Warto mieć spinning o dł. 270 (zaznaczam, że to moje subiektywne zdanie, bo jedni wolą mieć dłuższe kije, a niektórzy krótsze). Ciężar wyrzutu może być stosunkowo niewielki. Do 20 g maksymalnie, chociaż wędką do 15g. można wyholować rapę na złoto. Jak się ktoś czuje na siłach, to im lżej, tym lepiej! To samo dotyczy kołowrotka. Jedni wolą wysokie przełożenie – oscylujące nawet w granicach 1:7, mi wystarczy 1:5. Ale to przez mój sposób prowadzenia przynęty. Wielkość młynka – 3000 spokojnie wystarczy na „odjazdowego” bolenia wielkości rekordu Polski. Linka – kto co woli. Ja, chociaż jestem zwolennikiem plecionek, to jednak na bolki wolę żyłkę. Są zbyt ostrożne. Podczas łowienia pletką wiele razy mi się zdarzało zaobserwować wyjście Bolka do przynęty i przed samym atakiem „w tył zwrot”. Wady żyłki – takie jak brak możliwości zacięcia ryby przy jej pomocy tutaj rzadko wchodzą w grę. Boleń jak uderza to z reguły zapina się sam – atakuje bardzo agresywnie i dlatego przez niektórych jest nazywany „łososiem dla ubogich”

Rzut i prowadzenie

Z reguły staram się rzucać pod prąd i prowadzić wabik z nurtem. Ale nie są to rzuty „wzdłuż brzegu” pod prąd, raczej w poprzek, pod kątem około 45 stopni, czasami prostopadle do brzegu, a czasem nieco z nurtem. Wykonywanie rzutów maksymalnie długich (jeśli na horyzoncie widać „bombardowanie”) uważam za bezsensowne. Lepiej znaleźć inne miejsce i podejść go z bliska.

Przynęty i ich prowadzenie

1. Woblerki. Oczywiście te „uklejkowe”. Mało jest seryjnych modeli nadających się. Dobre są rękodzieła. Oczywiście niektóre potrzebują „tuningu” w postaci wymiany/spiłowania steru, albo podgięcia oczka. Ale to da się zrobić. Najważniejsze by się nie wykładał w szybkim nurcie, nawet ciągnięty szybko pod prąd. No właśnie… szybkość prowadzenia. Dopóki łowiłem (a właściwie próbowałem) złowić bolenia metodami „podręcznikowymi” zdarzało się to bardzo rzadko. Prowadzę wabik raczej średnim tempem, czasem tylko przyspieszam: 2-3 szybsze obroty korbką. Ważne jest żeby przynęta nie poruszała się jednostajnym tempem. Warto machać szczytówką wędziska na lewo i prawo – żeby wobler uciekał na jedną i na drugą stronę, jak spłoszona rybka panicznie szukająca drogi ucieczki. Tak właśnie zachowują się uklejki gdy zaatakuje je drapieżca. Nie wierzycie? Poobserwujcie w polaroidach na łowisku o przejrzystej wodzie!

2. Wahadłówka. Dobrze wykrępowana, i ciężka jest idealna. Pracuje bardzo dobrze ściągana z nurtem. Niestety i tutaj trzeba się uciec do wyrobów rękodzielników. Seryjnych wahadeł, które się nadają do takiego łowienia jest bardzo mało. Prowadzimy ją identycznie jak woblerek. Matowe srebro w słoneczny dzień może się okazać rewelacją. Ale nie jest to konieczność.

3. Cykadki. Tylko w głębszych łowiskach. Je prowadzimy bardzo szybko ze szczytowką uniesioną do góry. Po prostu bardzo szybko toną. Mogą też spełniać zadanie „tajnej broni” gdy jednak chcemy rzucić bardzo daleko. Cykadę zahaczamy o agrafkę za oczko najdalej położone od główki, by migotały jak najdrobniej, chociaż… są wyjątki – czasem warto zmienić ustawienie i oddać pare rzutów na maksymalnych wibracjach.

4. Obrotówki. Moja ulubiona przynęta. Paletka „colorado” – mój faworyt w silnym nurcie. Są dni, że bolki biją tylko w nią. Pracuje nie „boleniowo” – tzn. ciągnięta w poprzek nurtu wiruje tak silno, że strasznie czuć ją na kiju. Prowadzę ją bardzo wolno, a bywa że bolki dosłownie się za nią wyścigują. Te blaszki idealnie chodzą ciągnięte z nurtem, najwięcej pobić zdarza się, gdy znajdą się prostopadle do brzegu względem linii linki. Longi też są dobre – ale ściągane pod prąd.

5. Gumy. Dla niektórych podstawa. Ja im szczególnie nie ufam, mimo, że zawsze od nich zaczynam. Kilka razy zdarzyło mi się złowić bolenia przypadkowo, po dotarciu na łowisko na zwykły, biały twisterek. Ogólnie wolę jednak gumki rybkokształtne. Kiedyś w nocy, podczas polowania na szczupaka z przyponem stalowym i dość grubą plecioną nadział mi się na kopyto fluo – 11cm, medalowy Bolek. Ale to sporadyczne przypadki. Z kopytek i ripperków wybieram przede wszystkim rozmiary odpowiadające wielkością drobnicy przy brzegu. Czasem bolenie żerują w miejscach gdzie jest tylko skarłowaciała ukleja, lub po prostu młoda. Wtedy gumki po 3 cm. Są atakowane przez spore rapy. Barwy: białe z czarnym grzbietem, lub niebieskim. Perłowe, srebrzyste z brokatem. Największe gumy jakich używam mają 9cm. Dobrym pomysłem jest też… czarny twister. Nie wiem skąd jego fenomen jako przynęty, którą lubi rapa, ale odkryłem to przypadkowo podczas polowań na klenie. Możliwe że kojarzą go z pijawką i że niektóre bolenie po prostu lubią taki pokarm.

6. Kogutki – również przynęta przypadkowo przeze mnie odkryta. Ale nie bombardujemy nim dna jak przy połowie sandacza, tylko na lekkim (do 7g) łebku prowadzimy pod powierzchnią, lub wpół wody i podszarpujemy szczytówką.

Popróbujcie wyżej wymienionych metod, a na pewno się nie zawiedziecie. Nie zapomnijcie tylko o hamulcu w młynku! Medalowych Bolków pływa w naszych rzekach naprawdę dużo, a już 3 kg. Sztuka potrafi dać do wiwatu.

10 przykazań początkującego rapera

Boleń jest rybą bardzo trudną do złowienia. Zwłaszcza dla początkujących. To chyba fakt niezaprzeczalny. Szybko uodparnia się na powszechnie stosowane przynęty: blaszki, woblery, gumki. Bywa, że w tym samym łowisku co sezon trzeba znaleźć nowe killery, bo na te skuteczne rok wcześniej ryby nie chcą brać. O przebiegłości i sprycie rapy nie muszę chyba pisać – tę znają nawet początkujący. W prasie wędkarskiej i w sieci można się natomiast natknąć na wiele artykułów, których autorzy po złowieniu bolenia, stają się „alfą i omegą” w łowieniu tych ryb. Każdy artykuł jest inny. Ba! W każdym artykule wychwalane są pod niebiosa inne modele woblerów i ich nietuzinkowa praca, która „podoba się boleniom”. Zapytajcie takiego delikwenta o to jak regularnie łowi bolenie i czy robi to swoim „cudownym coblerem” wszędzie i o każdej porze dnia i nocy, o każdej porze roku… I tutaj może być zonk! Sam bowiem testuję i testowałem najróżniejsze woblery boleniowe. Kilka nawet wykonałem samodzielnie (o tym artykuł niebawem). Z moich analiz wynika, że woblery są przynętą równie skuteczną co inne przynęty, tj. wahadłówki, obrotówki i gumy. Pod warunkiem, że są odpowiednio dobrane do łowiska i że bolenie akurat na nie będą miały ochotę. A do tego ostatniego trzeba dochodzić metodą prób i błędów, co niekiedy zajmuje trochę czasu. Mniejsza z przynętami i ich pracą. Aby łowić bolenie trzeba spełnić kilka warunków. Dopiero połączenie ich wszystkich może dawać zadowalające wyniki i w miarę regularne łowienie rap.

Przedstawiam zatem 10 przykazań, które w pierwszej kolejności powinniśmy spełnić żeby złowić rapę. Dopiero potem można pobiec do sklepu kupować dziesiątki modeli wobków zachwalanych przez dziennikarzy i reklamy.

Miejsce. Gdzie nie ma bolenia, tam nie złowi go nikt. Najlepszy spinningista pod słońcem, wyposażony w najlepszy sprzęt. Jeżeli rozpoczynasz boleniowe łowy, to najpierw zrób rozeznanie, gdzie te ryby można znaleźć. A znaleźć je można bardzo łatwo. Popytać, poczytać, a potem odwiedzić łowisko i obserwować.

Maskowanie. Nie chodzi tutaj o ubranie się jak Rambo w I części. Czyli obwieszenie się gałęziami z liśćmi i usmarowanie twarzy błotem. Ale moro mile widziane. Jeżeli tym nie dysponujemy, to ubierzmy się na ciemno i koniecznie schowajmy za krzakiem lub drzewem. O ciszy na łowisku nie wspominam nawet.

Sprzęt. Przede wszystkim żyłka. Można łowić bolki przy użyciu plecionki, ale znacznie więcej brań będzie gdy zastosujemy żyłeczkę – najlepiej cieńką 0,16 mm i minimalny krętliczek z agrafką. Nie zapomnijmy o regulacji hamulca w kołowrotku.

Obserwujmy gdzie bolenie uderzają i jak się przemieszcza drobnica. Bywa, że stadka uklejek krążą po pewnym – stosunkowo niewielkim obszarze i są atakowane przez bolki tylko w kilku – dogodnych dla nich miejscach.

Podanie przynęty. Najlepiej rzucać zza kryjówki, w której się znajdujemy. Dlatego nie ma sensu się w całości wychylać po to by wziąć większy zamach i daleko posłać przynętę. Czasami wystarczą rzuty jednorącz, na odległości 15-25m. Mowa o rzutach bocznych, zarówno z forehandu, jak i backhandu. Ważne żeby bolek nas nie zauważył. Nie róbmy histerycznych wymachów. Większość spinningistów rzuca tylko zza głowy i tylko „na chama”. Świst jaki powoduje wędka z linką prujące powietrze przy takim wyrzucie może spłoszyć nawet bolenia – emeryta, przygłuchego… Wykorzystajmy więc technikę. „Power is nothing without control!”

Przynęta. Wachlarz przynęt goleniowych jest bardzo szeroki. Wybierzmy właściwą dla swojego łowiska. Możemy zacząć od podłużnej, srebrnej wahadłówki, albo od białego ripperka. Potem obrotówki, a woblery na końcu.

Prowadzenie przynęty. Nigdy nie kręćmy kołowrotkiem jak wariaci. Owszem – zdarza się, że boleń uderzy w taką przynętę, ale w zdecydowanej większości spinningiści nie rozumieją, że nawet dla bolenia kręcą za szybko. Rozpocznijmy od średniego tempa, ale zwijajmy zmiennie. Czasem przyspieszmy 2-3 obroty i powróćmy do stałego tempa. Podszarpujmy przynętę szczytówką, unośmy ją do góry. Kluczem do sukcesu jest zmienność. W momencie, gdy widzimy że w miejscu gdzie znajduje się nasza przynęta uklejki wyskakują ponad wodę możemy przyspieszyć i unieść wędkę bardzo wysoko. Niech nasz wabik też wyskoczy. Może to akurat jego wybierze rapa.

Starajmy się łowić jak najbliżej stanowiska, w którym stoimy. Posyłanie przynęt na ogromne odległości mija się z celem. Poza zerowym kontaktem z przynętą nie da nam nic. Są owszem przypadki, że ktoś z 60 metrów zapiął bolenia, ale to podkreślam – przypadki. Najczęściej bolek w takiej sytuacji zapina się sam.

Holowanie. Boleń potrafi na kiju wyczyniać ewolucje ekstremalne. Wyskoki nad wodę, odjazdy, murowanie, płyniecie w stronę wędkarza. Dobry z niego fighter i dobry strateg. Co prawda umięśniony pysk przy prawidłowej ostrości kotwic zapewnia dość pewne trzymanie tej ryby, to z niejednym już boleń wygrał. Początkującym przyda się właśnie żyłka. Jej rozciągliwość ułatwi holowanie. Istotne jest również podczas holu tej ryby, żeby się nie spieszyć. Bolenia trzeba zmęczyć na delikatnym sprzęcie. Dopiero jak się wyłoży to ostrożnie podbieramy.

Finał. Uwalniamy złowioną rybę! ;-) Jako informację dla tych, którzy mają motto: „wszystko co na kiju, to do siatki” przytoczę wypowiedź mojego znajomego grunciarza, który łowi i zjada leszcze: „Bolenia może zabrać chyba tylko jakiś smakowy zboczeniec.” Poza tym rzeka bez ataków boleni traci wiele ze swego uroku. Pozwólmy im żyć!

Początek sezonu z okoniem

Początek sezonu. Druga połowa marca, albo dopiero kwiecień – zależy od aury. Na pstrągi daleko i się nie chce, nie ma czasu. Na szczupaki za wcześnie, trzeba poczekać ponad miesiąc. Cóż można zrobić? Czekać? Można. Ale można też wziąć ultralekki sprzęt i poszukać okonia. Boczny trok już nie będzie konieczny!

Uzupełniamy pudełeczka

W pierwszej kolejności idą gumki – paprochy od 2 do 4 cm długości. Dobrze jest mieć wszelkie możliwe barwy, od ciemnych – stonowanych, typu: czarny, szary, brązowy, motor-oil, ciemnozielony, poprzez pomarańczowe, czerwone, fioletowe, aż do jasnych – perłowych, białych, żółtych, aż po jaskrawe fluo. Do tego jedna przegródka uzupełniona garścią główek jigowych o gramaturze od 1 do 4g. Kilka małych puchowców i kogutków – to nasze pudełeczko z jigami!

W drugim pudełku bierzemy blaszki. Kilka zerówek i „zero-zerówek”, parę jedynek i na dokładkę z pięć miniwahadełek. Dobrze jakby blaszki były także zróżnicowane pod względem kolorystycznym. Oraz by były różne typy skrzydełek.

Ostatnie pudełeczko to woblerki. Używam je w tym czasie tylko w ostateczności. Okonki biorą najczęściej na gumeczki, więc szkoda rwać na ew. zaczepach drogich wobków. Niemniej jednak są dni, że warto mieć kilka sztuk agresywnie pracujących cudeniek. Kilka ciemnych, parę jasnych i z dwie wersje fluo. Dobre są też mikruski malowane na okonka.

Sprzęt, a raczej "sprzęcik"

Do tego żyłeczka 0,14 - 0,16mm maleńki krętliczek z agrafką i można ruszać.

Kijek - ultralight! Żaden inny nie wchodzi w grę do takiego łowienia. No chyba, że nie mamy takiego, to bierzemy najlżejszy z możliwych.

Zarówno w wodzie stojącej, jak i w rzecze okonia szukam przy brzegu. W rzece staram się znaleźć jakieś rozlewisko lub starorzecze. Woda o tej porze roku może mieć zbyt wysoki poziom i mętność o barwie kawy z mlekiem (roztopy). Dobre są miejscówki gdzie na brzegu rosną drzewa bądź krzaki. Ciekawym miejscem jest też pas trzcin. Poławiane osobniki nigdy nie należą do dużych, najczęściej ich wymiar oscyluje do 20-25cm. Żerują agresywnie i można je złowić praktycznie o każdej porze dnia. Problemem jest tylko znalezienie ich. Jak złapiemy jednego, to możemy być pewni, że w pobliżu jest także reszta stada. Wówczas znalezienie odpowiedniej przynęty i odpowiedniego jej sposobu prowadzenia przyniesie nam masę zabawy. W pierwszej kolejność oddaję rzuty wzdłuż brzegu – w jedną i drugą stronę. Niekiedy przynętę prowadzę w odległości 1 m od brzegu. Następnie rzucam nieco dalej i dalej, tzw. „wachlarzykiem”. Pamiętać należy, że z reguły przy brzegu jest płycej. Rzucając na większą głębokość należy zrobić to kilkakrotnie nawet w jednym miejscu. Okonie często żerują na jednej głębokości, więc nie tylko o spenetrowania miejscówki chodzi, ale także kilku warstw wody w niej. Zatem po zarzuceniu na większą głębokość należy odczekać kilka sekund aż przynęta zatonie. W każdym kolejnym rzucie w to samo miejsce liczba sekund powinna być inna – przynęta będzie wówczas prowadzona na różnych poziomach głębokości. Jak sprawdzać na jakiej? To proste! Po zarzuceniu odliczamy dopóki przynęta nie spadnie na dno. Jeśli zrobi to po np. 10 sekundach, to po każdym kolejnym rzucie zaczynamy zwijać linkę wcześniej. Np. po 9, 8, 7 sek. Itd.

Przynęty jigowe możemy prowadzić w różnym tempie i różnymi sposobami. Ja zaczynam od agresywnego podszarpywania przy dość szybkim prowadzeniu. Okoniom się to najczęściej podoba. Niekiedy wykonuję nimi skoki podciągając przynętę w umiarkowanym tempie po około 0,5m. Okonie biorą w chwili gdy przynęta po takim skoku opada w dół, bądź w chwili kolejnego jej poderwania. Blaszki wirowe to z kolei zupełnie inna bajka. Je prowadzę możliwie jak najwolniej się da, mając na uwadze by nie zgasły. Okonie czasem potrzebują właśnie takiego sygnału – większej fali hydroakustycznej, której guma nie jest w stanie wygenerować, oraz powolnego prowadzenia, wleczenia wręcz. Po prostu czasem sprawiają wrażenie, jakby nie miały ochoty na pościg i żerowały anemicznie… A może nie żerują wcale a ja prowokuję te obżarte? Cóż – jak to mówią: To że ryba nie żeruje, nie zawsze znaczy, że nie bierze!

Lekkie kijki, którymi łowimy, to najczęściej wklejanki. Konieczne jest więc baczne obserwowanie szczytówki. Na „ultralightach” każde skubnięcie nawet 7 cm. malucha widać bardzo przyzwoicie. Brań nie zacinamy. Mała przynęta jest przez okonia atakowana w taki sposób, że jak naprawdę w nią łupnie, to całą znajduje się w jego paszczęce. Wówczas okoń zacina się sam. Lekkie skubnięcia za ogonek się zdarzają, ale zacinanie ich nie ma sensu, goniący i skubiący pasiak zostanie spłoszony, w momencie kiedy coś wyrwie mu z wielką siłą małe żyjątko z pyska. Zacinanie i docinanie nie ma sensu także z innego powodu. Łowimy ryby małe, które wypada wypuścić, szkoda rozrywać im kruchych pyszczków i niepotrzebnie ranić. Okonie są często w tym okresie w czasie tarła, lub do niego się przygotowują. Jak więc zabrać rybę wypełnioną ikrą, bądź tryskającą mleczem? Toż to barbarzyństwo! Każdego złowionego garbuska delikatnie odhaczmy i wypuśćmy, niech zrobi swoje.

Początek sezonu sumowego

W końcu się doczekałem. Nadszedł czas zarwanych nocek, w poszukiwaniu wąsatego monstrum z głębi. Miejscówki przed rokiem namierzone powinny nadal być aktualne. Dno „wysądowałem” na początku czerwca jak goniłem sandacze. Niewiele się zmieniło od tamtego sezonu. Wszystkie niuanse podłoża, takie jak: głębokość, twardość, niespodzianki, typu zaczepy notuję skrzętnie w pamięci. Wiem w które miejsce podać przynętę i jak ją poprowadzić, by uniknąć zawad, ale by w miarę możliwości penetrowały przestrzeń, w której mogę spodziewać się brania. Wiadomo, że w lipcowe i sierpniowe noce praktycznie w każdym miejscu i czasie można się spodziewać wielkiej przygody z wąsaczem w roli głównej. Niespodziewane brania z diabelnie szybkim odjazdem zdarzają się każdemu: spinningiście uzbrojonemu w toporny i mocny sprzęt, spławikowcowi z odległościówką i żyłką 0,14mm i grunciarzom z żyłkami grubości „baranich jelit”. Ustrzec się od tego nie można w dużej rzece. Już wiele razy zmieniałem sprzęt na coraz mocniejszy i już niejeden raz okazało się, że i tym razem był za słaby. Odjazd dużego suma nie ma końca. Wyjątkiem są sytuacje, gdy zatniemy wąsacza w jego „domu”. Czyli w dołku w którym mieszka. Jak głoszą badania naukowców, sum w rzece potrafi w nocy żerować na obszarze o długości 15 km. Bywa także, że podnosi się z dna w pobliżu swojej kryjówki i tam wyżera wszystko co się nawinie, bo i po co się męczyć i patrolować odległe miejsca? Szansa na wyjęcie okazu jest właśnie największa w okolicach jego kryjówki. Sum zacięty w dołku, w którym „mieszka” często nie ucieka panicznie w dół rzeki, ani pod prąd, lecz rozrabia w obrębie dołka. To właśnie szansa na wymęczenie go. Zapas nawet 100 metrów linki (oczywiście o odpowiedniej mocy) może w takiej sytuacji wystarczyć. Mówiąc o lince nie sposób wspomnieć o kiju i kołowrotku. Młynek – chociażby monstrualnej wielkości nic nie pomoże, jeśli będzie miał słabą przekładnię i lipny hamulec. W ubiegłym roku widziałem hol suma na ogromnym karpiowym sprzęcie z tylnym hamulcem. Młynek mimo iż nie był bazarową zabawką zaczął dymić z tarcz hamulcowych i po chwili całkowicie „puścił” – tarcze nie wytrzymały wysokiej temperatury jaka powstała podczas tarcia z ogromną prędkością. A podobno był przeznaczony na wielkie karpie – tani również nie był… Dla niewtajemniczonych – ot co znaczy sum przez duże „S” na kiju. Ja sam nie doświadczyłem nigdy wątpliwej przyjemności bardzo poważnego uszkodzenia kołowrotka w czasie holu suma. Ale to raczej dzięki metodom a’la „McGyver”. Czyli chłodzenia kołowrotka wodą (albo polewa go kolega, z którym łowimy, albo przy odrobinie gimnastyki robię to sam). Z młynków wszelkiej maści zrezygnowałem na rzecz dwóch wynalazków historycznych. Jeden to RR 64, a drugi to „Delfin” do połowów morskich, który udało mi się niedawno kupić w stanie nieużywanym (lata 70-te). Wielkie, metalowe konstrukcje zdolne są do przenoszenia znacznie większych obciążeń niż plastikowe, drogie zabawki, które stoją w sklepach na półkach i kosztują majątek. Poza tym, zawsze je można wsadzić do wody (chłodzenie hamulca), gdy to jest konieczne. Nie ma się co martwić – nic im się nie stanie poważnego, czego o nowych młynkach powiedzieć nie można. W tym roku na sumach przetestuję multiplikatory, ale w zapasie wyżej wymienione snujące zabawki, będą rzecz jasna – tak na wszelki wypadek, jak mówi przysłowie „lepiej dmuchać na zimne”.

Jeśli chodzi o wędki, to moim ideałem są cormorany i balzery z lat 90 – tych. Tych pał nie połamie żadna moc. Jeśli chodzi o casting, to wybór jest wbrew pozorom gigantyczny, na naszym – wydawałoby się niezbyt rozwiniętym rynku.

Na końcu zestawu ląduje morski krętlik z agrafką, który można poprzedzić przyponem stalowym. Nie chodzi tutaj o zapobieganie odgryzieniem przez wszędobylskie szczupaki, ale o to, że linka podczas sumowych połowów często się przeciera o kamienie znajdujące się na dnie. Ponadto – sum po zacięciu często „ryje pyskiem o dno” i najzwyczajniej w świecie przeciera plecionkę. Z przyponem nie pójdzie tak łatwo.

Przynętami podczas podpowierzchniowych połowów w pierwszej kolejności są klasyki – płytko schodzące woblery o okrągłym kształcie, które nurkują nie głębiej niż na 1,5 m. Latają na konkretne odległości, pomimo niewielkiej długości. Są ciężkie poprzez sporą masę skupioną w tej właśnie „baryłkowatości”. Dobrze jest wymienić kółka łącznikowe na mocniejsze i kotwice na „ownery” albo „gamakatsu”. Strzeżonego, pan Bóg strzeże! Podobnie ma się rzecz w przypadku stosowania gum. Haki – tylko firmowe, lepiej mieć 10 dobrych niż 100 byle jakich. Łamanie, rozginanie i miażdżenie haków oraz kotwic to sumowa specjalność. Jeśli mowa o łowieniu na gumy, to uwaga! Moje ubiegłoroczne eksperymenty z wormami, jaszczurkami i innymi dziwolągami przyniosły efekty nadzwyczaj zadziwiające – w pozytywym sensie. Nadają się też do drop shota i ciężkiego bocznego troka.

Jakąkolwiek techniką byśmy nie łowili ważne jest prowadzenie przynęty. Powolne, powolne i jeszcze raz powolne. Można często zatrzymywać (każdy rodzaj przynęty), w przypadku drop shota można pozostawić ciężarek w miejscu nawet na minutę, by po jej upływie podciągnąć kawałek dalej, po czym kolejna minuta pauzy. W tym czasie, aby gumka tańczyła, można popstrykać palcem w dolnik wędki, albo trącać lekko samą linkę. Jako że sam jestem zwolennikiem prowadzenia przynęt gumowych na jigowych główkach, to jak zwykle będę stosował przede wszystkim taką właśnie technikę. Nie chodzi o rzucanie i zwijanie. Jigowanie! Bynajmniej nie takie jak w przypadku połowu okonia, sandacza, czy innych ryb. Na suma stosuję następującą metodę: Po zarzuceniu przynęty do wody napinam linkę i czekam powoli jak przynęta opada na dno. Klasyczny opad! Prowadzenie rozpoczynam po osiągnięciu przynęty dna. Pozwalam jej tam pozostać przez kilka sekund. W przypadku długich przynęt gumowych, takich jak np. wormy przynęta pracuje gdy ją pozostawimy na dnie. Zwłaszcza w rzecznej toni. Ogonek „wachluje” delikatnie i gumka wówczas do złudzenia przypomina robala, lub pijawkę grzebiącą pod kamieniem, albo chcącą się pod niego dostać. Po chwili podrywam szczytówką przynętę i powoli przesuwam o około metr. Po wykasowaniu luzu (jak najszybszego, ale z wyczuciem – zbyt szybkie kasowanie luzu może spowodować że przynęta poruszy się gwałtownie, co może wzbudzić nieufność wąsacza), znów pozostawiam ją na dnie na jakieś 5-10 sekund. Dalej następny skok i kolejny, aż dotrę do brzegu. Często na jeden rzut poświęcam kilka ładnych minut. Na gumy robalopodobne, żaby, raki, jaszczurki łowię przede wszystkim po opadach, burzach lub w ich czasie. To właśnie wtedy są wypłukiwane przez wodę, nad brzegiem ze swoich kryjówek (kojarzycie może dżdżownice na chodniku w lecie po deszczu? Albo ślimaki bez skorupek?). Dla suma to rarytas! O tym jak wąsacze kochają robactwo przekonują się nawet Ci, którzy na robale je łowią w zestawach gruntowych i spławikowych. Inna sprawa jest, gdy widzę żerowanie przy powierzchni. Oczywiście ryby biorą wówczas nie tylko pod lustrem wody, bo do tej się zbliżają jedynie atakując stadko drobnicy. Atakują również konkretne kąski, które znajdują się nawet kilka metrów pod powierzchnią – zwłaszcza wtedy, gdy znajdą się one w ich bezpośrednim polu rażenia. To właśnie na tą okazję mam przygotowane kilka sporych wobków. Imitację ryb najczęściej występujących w środowisku. Jak to jest ze wzrokiem suma – ciężko stwierdzić, opinii słyszałem i czytałem mnóstwo i sam nie wiem co uznać za prawdę. Moja praktyka wskazuje, że sum wybiera przynęty naturalnie wyglądające, chociaż zdarzało mi się łowić go także na fluo. Ciężkie, duże woblery mają jeszcze jedną zaletę. Pozwalają się posłać na sporą odległość z zestawu castingowego. Ale darujmy sobie, podczas korzystania z multiplikatorów, agresywne jerkowanie znane z filmów z Rexem Huntem. Z sumem to raczej nie przejdzie. Przynajmniej mnie się to nigdy nie przytrafiło. Wracając do rybnych posiłków, w których gustuje sum, to powiem krótko: sum je wszystko! Nie pogardzi żadną rybą. Nie pogardzi nawet woblerem imitującym szczupaka. Ale ze względu na charakterystykę łowiska możemy spróbować namierzyć jego typowe ofiary w naszym miejscu. Mogą to być leszcze, płotki, okonie, klenie, jazgarze, ukleje i kiełbie. Rozpoznanie rozpoczynam zawsze od rozmów z łowcami białej ryby, Ew. z lekko łowiącymi spinningistami (którzy umieją określić wielkość pogłowia okonia względem ilości sumów) i z tymi, którzy o sumach wiedzieć będą najwięcej – czyli z tymi, którzy je łowią! Tutaj przydatna staje się znajomość socjotechniki i negocjacji. Sumiarze często się kryją ze swoimi sposobami (jak pstrągarze), ale niektórzy dadzą się podejść, jak samemu się im poopowiada o swoich sukcesach, o wypuszczaniu ryb, a jak się podaruje kilka przynęt, to nawet najbardziej zatwardziały „skrytołowca” zmięknie i zdradzi: co? I jak? Coblery i wahadła, którymi próbuję naśladować ryby również prowadzę flegmatycznie. Z reguły tempem jednostajnym, gdy nie ma pobić, to stosuję chwilowe zatrzymania.

Być może w tym sezonie będę miał możliwość połowienia z łódki. Poświęcę wówczas kilka nocek w pierwszej połowie sierpnia. Jeżeli we wrześniu strona nie będzie aktualizowana, to znaczy, że mnie utopiły ;-) Póki co „moje” sumy mają na sumieniu dwie złamane wędki, kilka kołowrotków, które po holowaniu (najczęściej nie zakończonym sukcesem) przestały pracować w 100% poprawnie i niezliczoną ilość porozginanych haków i kotwic. Liczę na to, że w tym roku jestem przygotowany na każdą okoliczność. Chociaż już kilka razy mi się tak wydawało…